Het verval van de Indonesische kinineproductie

Indonesië - of beter gezegd Nederlands-Indië - was ooit de grootste producent ter wereld van kinine, goed voor ongeveer 90% van de totale productie.

De Tweede Wereldoorlog veranderde alles. Tijdens de oorlog bleven de Japanse bezetters de plantages en de fabriek exploiteren, omdat hun eigen troepen ook vochten in gebieden waar veel malaria heerst.

Terwijl de Japanners dankbaar gebruik maakten van Indonesische (en Filipijnse) kinine, stierven tienduizenden Amerikaanse troepen in Afrika en de Stille Zuidzee door het gebrek daaraan. Zoals in alle oorlogen, vernietigden de Japanners aan het einde van de oorlog alle bomen op de landgoederen en lieten ze alle gebouwen als ruïnes achter. Na de oorlog raakten de kinineplantages verder verwaarloosd en gingen de meeste uiteindelijk over op andere producten, zoals thee, rubber of oliepalmen. Enkele plantages bleven kinine leveren.

Het verlies van toegang tot die Indische productie in 1942 leidde wereldwijd gedurende de volgende vijftig jaar tot de ontwikkeling van vervangende synthetische antimalariamiddelen. Een andere natuurlijke verbinding, artemisinine (uit de zomeralsem) van Chinese leveranciers, domineert tegenwoordig de markt als middel tegen acute malaria. Een vaccin is in de maak.

In de jaren 1965 en 1966 was Indonesië het toneel van massale onrust. De jaren staan bekend als de Indonesische massamoord en het was een zuivering waarbij communisten, etnische Chinezen en mensen met vermeende linkse neigingen zonder aanziens des persoons werden afgeslacht, vaak op instigatie van de strijdkrachten en de regering zelf. Er wordt geschat dat er tussen de 500.000 en een miljoen mensen zijn omgekomen, hoewel andere bronnen beweren dat er zelfs nog meer slachtoffers zijn gevallen. In die periode van onrust werd er op vele plantages uitgebreid geplunderd. De schors werd van de kinabomen verwijderd en de totale productie van kinaschors daalde tot ongeveer 1.000 ton, vergeleken met ongeveer 12.000 ton vóór de massale onrust burgeroorlog.

Deze drastische daling van de Indonesische kinineproductie heeft zich tot op de dag van vandaag voortgezet en tegenwoordig is Indonesië zelfs een kinine-importerend land. De verlaten landgoederen liggen er vervallen en overwoekerd bij.

Maar kinine is dus wel een agrarisch handelsartikel. Het maakt namelijk niet uit waar deze wordt geproduceerd, zolang deze maar aan de kwaliteitseisen voldoet. Dat betekent direct dat kinine ook door een dochterbedrijf van Acomo kan worden verhandeld.

Dat idee is minder vergezocht dan het lijkt, want Bas van Driel, sinds augustus 2022 de nieuwe directeur van Acomo's dochteronderneming Tradin Organics is afkomstig van het in Duitsland gevestigde bedrijf DFE Pharma, een marktleider op het gebied van farmaceutische ingrediënten.

Bas van Driel noemt het zijn persoonlijke missie om een wereldwijde impact op de gezondheid te maken.

[Update 14 november 2023] Bas van Driel is alweer verdwenen bij Tradin Organics.